Het omgevingsbeleid steunt op drie pijlers:

• De planfase: hierin worden gebieden ingedeeld en bestemmingen toegekend voor specifieke functies en gebruik.
• De vergunningsfase: aanvragen worden getoetst aan de regelgeving, stedenbouwkundige voorschriften en principes van goede ruimtelijke ordening.
• De handhavingsfase: op het terrein wordt nagegaan of de realiteit overeenstemt met de vergunning, opgelegde voorwaarden en geldende regels.

Handhaving heeft als doel om overtredingen te voorkomen, bestaande schendingen aan te pakken en herstel na te streven. Gemeenten kregen de voorbije jaren steeds meer bevoegdheden op dit vlak, zoals het aanstellen van gemeentelijke toezichthouders en het nemen van bestuurlijke maatregelen. Deze bestuurlijke handhaving wordt almaar belangrijker in het lokale beleid.

De instrumenten van een handhaver variëren van raadgevingen, aanmaningen en vaststellingen tot processen-verbaal en herstelmaatregelen, zowel bestuurlijk als gerechtelijk.

Intergemeentelijke samenwerking via WVI

Sinds 2018 ondersteunt WVI steden en gemeenten in hun handhavingsbeleid met intergemeentelijke handhavers. Deze professionals zijn actief als:

• lokaal toezichthouder milieu
• verbalisant erfgoed
• verbalisant ruimtelijke ordening
• gemeentelijk stedenbouwkundig inspecteur

Vandaag werken vijf handhavers voor 28 gemeenten, verspreid over vier regio’s:

• Westhoek: Diksmuide, Houthulst, Kortemark, Koekelare, Lo-Reninge
• Middenkust: De Haan, Gistel, Middelkerke, Oudenburg
• Brugge: Beernem, Damme, Jabbeke, Oostkamp, Torhout, Zedelgem, Zuienkerke
• Midwest: Ardooie, Dentergem, Hooglede, Ingelmunster, Lichtervelde, Moorslede, Oostrozebeke, Pittem, Staden, Tielt, Wielsbeke, Wingene

De meeste meldingen hebben betrekking op niet vergunde constructies, verharde opritten en voortuinen, terreinophogingen en geur- of geluidshinder.

Efficiënt samenwerken via een kostendelende vereniging

Om de handhavers gezamenlijk in te zetten, richtten de betrokken gemeenten met WVI een kostendelende vereniging (KDV) op. Zo worden de loonkosten en werkingsmiddelen evenwichtig verdeeld volgens het werkvolume per gemeente. Bovendien is deze samenwerking vrijgesteld van btw, wat een extra financieel voordeel oplevert.